Pwy sy’n gallu rhoi organau?
Rhoi organau a chymhwysedd
Gall unrhyw un gofrestru penderfyniad i ddod yn rhoddwr organau ar ôl marwolaeth, nid oes terfyn oedran.
I roi organau ar ôl marwolaeth, mae angen i berson farw yn yr ysbyty mewn amgylchiadau penodol.
I ychwanegu eich enw at Gofrestr Rhoddwyr Organau'r GIG bydd angen i chi fyw yn y DU, Ynysoedd y Sianel neu Ynys Manaw.
Mae gweithwyr gofal iechyd proffesiynol arbenigol yn penderfynu ym mhob achos unigol a yw organau a meinwe unigolyn yn addas i'w rhoi.
I gael mwy o wybodaeth am gymhwysedd ar gyfer rhoi organau ar ôl marwolaeth, dewiswch gategori isod.
Oes terfyn oedran ar ddod yn rhoddwr organau?
Nid oes terfyn oedran ar ddod yn rhoddwr organau.
Gwneir y penderfyniad ynghylch a yw rhai neu bob organ neu feinwe yn addas i'w trawsblannu bob amser gan arbenigwyr meddygol ar adeg rhoi organau, gan ystyried eich hanes meddygol, teithio a chymdeithasol.
A all plant ymuno â Chofrestr Rhoddwyr Organau'r GIG?
Gall rhieni a gwarcheidwaid gofrestru eu plant, a gall plant gofrestru eu hunain.
Mae’n ofynnol bod plant sydd o dan 12 oed yn yr Alban ac o dan 18 oed yng ngweddill y DU ar adeg cofrestru yn cael caniatâd rhiant neu warcheidwad i roi organau.
A allwch chi ddod yn rhoddwr organau os oes gennych gyflwr meddygol?
Nid yw bod yn sâl neu gael cyflwr meddygol o reidrwydd yn atal unigolyn rhag dod yn rhoddwr organ neu feinwe. Gwneir y penderfyniad ynghylch a yw rhai neu bob organ neu feinwe yn addas i'w trawsblannu gan arbenigwyr meddygol ar adeg rhoi organau, gan ystyried eich hanes meddygol, teithio a chymdeithasol.
Ychydig iawn o amodau sy’n bodoli lle mae rhoi organau yn cael ei ddiystyru'n llwyr.
Ni all unigolyn ddod yn rhoddwr organau os yw wedi, neu os amheuir bod ganddo:
- Clefyd Creutzfeldt-Jakob (CJD)
- Clefyd firws Ebola
- Canser gweithredol
- HIV*
*Mewn achosion prin, defnyddiwyd organau rhoddwyr â HIV i helpu eraill gyda'r un cyflyrau. Os ydych chi'n byw gyda HIV ac yn dymuno bod yn rhoddwr, cofrestrwch i roi organau. Bydd y tîm meddygol yn sefydlu a yw'ch organau'n addas i'w rhoi ai peidio.
Sgriniad
Cymerir gwaed oddi wrth bob darpar roddwr a'i brofi i ddiystyru afiechydon a firysau trosglwyddadwy fel HIV a hepatitis. Gwneir teulu'r darpar roddwr yn ymwybodol bod y weithdrefn hon yn ofynnol.
Allwch chi ddod yn rhoddwr organau os ydych chi wedi cael canser?
Ni all rhywun â chanser gweithredol cyfredol ddod yn rhoddwr organau. Fodd bynnag, gall fod yn bosibl i bobl â rhai mathau o ganserau roi organau ar ôl tair blynedd o driniaeth. Efallai y bydd hefyd yn bosibl rhoi cornbilennau a rhywfaint o feinwe o dan yr amgylchiadau hyn.
Mae'n dal yn bosibl dod yn rhoddwr organau os ydych chi'n ysmygu. Mae gweithwyr gofal iechyd proffesiynol arbenigol yn penderfynu ym mhob achos unigol a yw organau a meinwe unigolyn yn addas i'w rhoi, ac mae ysmygwyr a phobl â chyflyrau iechyd eraill wedi arbed ac yn parhau i achub bywydau trwy roi organau.
Nid yw cael tatŵ yn eich atal rhag dod yn rhoddwr organau.
Nid yw yfed alcohol yn eich atal rhag dod yn rhoddwr organau. Er y gallai cymeriant alcohol trwm effeithio ar eich gallu i roi rhai organau, bydd gweithwyr gofal iechyd proffesiynol arbenigol yn penderfynu pa organau a meinwe sy'n addas i'w rhoi yn unigol.
A yw hil, neu ethnigrwydd yn bwysig wrth roi organau?
Mae arnom angen rhoddwyr organau o bob cymuned ac ethnigrwydd.
Mae angen i fathau gwaed a meinwe baru er mwyn i drawsblaniad fod yn llwyddiannus, ac mae organau gan roddwyr o'r un cefndir ethnig â'r derbynnydd yn fwy tebygol o gyfateb yn agos.
A allwch chi ddod yn rhoddwr organau os na allwch roi gwaed?
Os nad ydych yn rhoi gwaed, neu os na allwch chi roi gwaed, gallwch barhau i fod yn ddarpar roddwr organau.
Efallai bod rhesymau penodol pam na fu’n bosibl i chi roi gwaed, er enghraifft eich bod wedi cael trallwysiad gwaed (neu gynhyrchion gwaed) ers 1 Ionawr 1980. Neu efallai bod rhesymau pam na allech roi gwaed oherwydd eich iechyd ar y pryd. Weithiau gall peth syml fel annwyd neu feddyginiaeth rydych chi'n ei chymryd eich atal rhag rhoi gwaed.
Gwneir y penderfyniad ynghylch a yw rhai neu bob organ neu feinwe yn addas i'w trawsblannu bob amser gan arbenigwr meddygol ar adeg ei roi, gan ystyried eich hanes meddygol.
